5

(3 ώρες Διαλέξεις και 2 ώρες Εργαστήριο)

Η γνώση της βιοχημείας και της βιολογίας είναι πολύ σημαντική για την κατανόηση των βασικών κυτταρικών λειτουργιών, της δομής, οργάνωσης και διαφοροποίησης των κυττάρων, καθώς και των διαφόρων διαταραχών του μεταβολισμού, που προκαλούνται στον ανθρώπινο οργανισμό.

Αυτό θα συμβάλλει στην εδραίωση των θεμελίων της νοσηλευτικής φροντίδας του ατόμου και στον καθορισμό των μέτρων για την πρόληψη της νόσου.

Γενικό Μαθησιακό αποτέλεσμα:

Η Βιολογία δίνει στους φοιτητές της Νοσηλευτικής την επιστημονική βάση για την ανάλυση της δομής και της λειτουργίας των ζωντανών οργανισμών και τη σημασία τους για τον άνθρωπο και το περιβάλλον του και τους επιτρέπει να εγείρουν ερωτήματα σχετικά με τη φύση, με την οποία αλληλεπιδρά συνεχώς. Στο τέλος του μαθήματος ο φοιτητής θα έχει αποκτήσει βασικές γνώσεις της ανθρώπινης βιολογίας, ώστε να είναι σε θέση να κατανοεί το ρόλο της κυτταρικής δυσλειτουργίας και τις επιπτώσεις της στην υγεία και τον τρόπο ζωής του ανθρώπινου σώματος και του πληθυσμού.

H Βιοχημεία συντελεί στην ερμηνεία των μεταβολικών διαταραχών που εμφανίζονται στον ανθρώπινο οργανισμό και στην κατανόηση των θεραπευτικών προσεγγίσεων.

Ειδικά Μαθησιακά αποτελέσματα:

Η ανάλυση των επιστημονικών αρχών που διέπουν τα επίπεδα της οργάνωσης και της πολυπλοκότητας των ζωντανών οργανισμών.

Η κατανόηση της διαμόρφωσης και λειτουργίας των ζωντανών οργανισμών.

Η απόκτηση της επιστημονικής βάσης για την καλύτερη κατανόηση των κυτταρικών διεργασιών και των βιολογικών διαδικασιών που σχετίζονται με τη λειτουργία του ανθρώπινου σώματος.

Η κατανόηση των κυτταρικών λειτουργιών και η ρύθμισή τους, οι κυτταρικές αλληλεπιδράσεις και η σημασία τους στην λειτουργία του οργανισμού και στην εμφάνιση παθολογικών καταστάσεων.

Η μελέτη των υδατικών διαλυμάτων, της ισορροπίας και της σημασία της για την εύρυθμη λειτουργία των οργανισμών.

Η διαφοροποίηση των μεγάλων οργανικών χημικών λειτουργιών που είναι παρόντες στα διάφορα βιομόρια.

Η περιγραφή των λειτουργικών ιδιοτήτων και του μεταβολικού ρόλου στο σώμα των υδατανθράκων, λιπιδίων, αμινοξέων, πεπτιδίων, πρωτεϊνών και νουκλεϊκών οξέων.

Η ταξινόμηση και γνωριμία με τις δομές του ενζύμου, έτσι ώστε να μπορεί να κατανοήσει τις κινητικές ιδιότητες και τη δράση τους. Ο καθορισμός του ρόλου των ορμονών, συνενζύμων και βιταμινών στο μεταβολισμό.

Η περιγραφή και κατανόηση της διαδικασίας παραγωγής της κυτταρικής ενέργειας μέσω των τροφίμων και η εξήγηση του μηχανισμού αποθήκευσης, μεταφοράς και μετατροπής της κυτταρικής ενέργειας σε διάφορες μορφές της.

Η κατανόηση του μεταβολισμού των υδατανθράκων, λιπιδίων, αμινοξέων, πρωτεϊνών και νουκλεοτιδίων, αναλύοντας τη σημασία των μεταβολικών αλληλεπιδράσεων στα διάφορα ανθρώπινα συστήματα και τη σημασία στην λειτουργία του οργανισμού, καθώς και στην εμφάνιση παθολογικών καταστάσεων.

Η μελέτη περιπτώσεων βιοχημικών διαταραχών και η επίπτωσή τους στην υγεία.

Η γνωριμία με τα νοσοκομειακά εργαστήρια.

Αναζήτηση, ανάλυση και οργάνωση δεδομένων με την χρήση των απαραίτητων τεχνολογιών.

Ατομική εργασία.

Ομαδικές εργαστηριακές εργασίες.

Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον.

Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις και λήψη αποφάσεων.

Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών.

Περιεχόμενο Διαλέξεων

Δομή και λειτουργία βιομορίων: αμινοξέα, πεπτίδια, πρωτεΐνες, ένζυμα, νουκλεϊκά οξέα,  υδατάνθρακες, λιπίδια, ανώτερα επίπεδα οργάνωσης των μακρομορίων.

Το ευκαρυωτικό κύτταρο: δομή και λειτουργία των μεμβρανών, διαπερατότητα των μεμβρανών σε μικρομόρια, ενεργητική μεταφορά, δυναμικό μεμβρανών και μεμβρανική μεταβίβαση μηνυμάτων.

Το ευκαρυωτικό κύτταρο: Μεμβρανοειδή οργανίδια, κυτταροπλασματικό σύστημα μεμβρανών, κυτταρική έκκριση και ενδοκυττάρωση, ημιαυτόνομα οργανίδια, κυτταροσκελετός, πυρήνας.

Γενετικό υλικό, δομή και οργάνωση του DNA, μοριακή οργάνωση του γονιδιώματος, δομή χρωμοσωμάτων, ροή της γενετικής πληροφορίας, Ρύθμιση της έκφρασης της γενετικής πληροφορίας: ρύθμιση σε επίπεδο μεταγραφής και μετάφρασης, ρύθμιση της ανάπτυξης και διαφοροποίησης, βλαστικά κύτταρα.

Κυτταρικές αλληλεπιδράσεις,  κυτταρικός κύκλος, κυτταρικός θάνατος και καρκίνος.

Εφαρμογές της μοριακής βιολογίας στη διάγνωση και στη θεραπεία: ένζυμα περιορισμού, κλωνοποίηση του DNA, αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης, παραγωγή φαρμακευτικών πρωτεϊνών, γονιδιακή θεραπεία, γενετικά αποτυπώματα και ιατροδικαστική.

Ισοζύγιο υγρών και ηλεκτρολυτών.

Οξέο-βασική ισορροπία και διαταραχές της.

Ο ρόλος και η λειτουργία των υδατανθράκων στον οργανισμό, μεταβολισμός υδατανθράκων και διαταραχές του.  

Ο ρόλος και η λειτουργία των λιπιδίων στον οργανισμό , μεταβολισμός των λιπιδίων και διαταραχές του.  

Ο ρόλος και η λειτουργία των πρωτεϊνών στον οργανισμό, μεταβολισμός των πρωτεϊνών και διαταραχές τους. Πρωτεΐνες του πλάσματος, ένζυμα.

Μεταβολισμός των νουκλεϊκών οξέων και διαταραχές του. Συντονισμός του διάμεσου μεταβολισμού: απορρόφηση, νηστεία και κόπωση.

Ρυθμιστικά μόρια: ορμόνες ως εξωκυττάριοι αγγελιοφόροι, ορμονική ρύθμιση, νευροδιαβιβαστές, αυξητικοί παράγοντες, κυτοκίνες.

Περιεχόμενο Εργαστήριου

Χρήση μικροσκοπίου: Μικροσκοπική παρατήρηση μόνιμων παρασκευασμάτων ανθρωπίνων ιστών.

Κλινική άσκηση στα εργαστήρια αιματολογίας, κυτταρολογίας και παθολογικής ανατομίας για την παρασκευή, παρατήρηση και αξιολόγηση παρασκευασμάτων .

Αρχές ανασυνδυασμένουDNA, κλωνοποίηση, μοριακή διάγνωση μελέτη κλινικών περιπτώσεων.

Λήψη βιοχημικών δειγμάτων, δειγματοληπτικά λάθη, μεταφορά δειγμάτων, διαχωρισμός συστατικών του αίματος.

Το βιοχημικό κλινικό εργαστήριο Ι (διαχωρισμός δειγμάτων, Λειτουργία του αυτόματου βιοχημικού αναλυτή).

Δοκιμασία ανοχής της γλυκόζης, συσχέτιση με ανθρωπομετρικούς δείκτες.

Το βιοχημικό κλινικό εργαστήριο Ι (Βιοχημική ανάλυση ούρων)

Τεχνικές ανάλυσης πρωτεϊνών.

Κλινική άσκηση στα εργαστήρια ανοσολογικό, ιστοσυμβατότητας και πυρηνικής ιατρικής

Μελέτες Περιπτώσεων.

Παρουσιάσεις σε πρόγραμμα PowerPoint -

Χρήση ηλεκτρονικών βάσεων δεδομένων για την αναζήτηση βιβλιογραφίας και την προσομοίωση βιολογικών μοντέλων

Υποστήριξη Μαθησιακής διαδικασίας με video διαδικτυακών μαθημάτων από ελληνικές και ξενόγλωσσες πανεπιστημιακές πηγές και μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-class (αρχεία και επικοινωνία)

Οργάνωση διδασκαλίας

Η Αξιολόγηση του εργαστηρίου πραγματοποιείται:

α) με τις γραπτές αναφορές που παρουσιάζει ο φοιτητής, οι οποίες αναφέρονται στην μεθοδολογία της κάθε εργαστηριακής άσκησης και στα αποτελέσματα που έλαβε από τις πειραματικές διαδικασίες.

β) με γραπτή ή προφορική αξιολόγηση του εργαστηρίου που λαμβάνει χώρα στην τελική εξέταση.

Ο βαθμός του εργαστηρίου αποτελεί το 20% του τελικού βαθμού. Η παράδοση των εργαστηριακών αναφορών είναι προϋπόθεση για να συμμετέχει ο φοιτητής στην τελική γραπτή αξιολόγηση του μαθήματος.

Η ατομική εργασία είναι προαιρετική, παρουσιάζεται και αξιολογείται προφορικά και αποτελεί το 10% του συνολικού βαθμού.

Η πρόοδος αξιολογεί τις γνώσεις των φοιτητών στην μισή ύλη που έχουν διδαχθεί. Πραγματοποιείται την 7η -8η εβδομάδα διδασκαλίας, είναι προαιρετική και αποτελεί το 25% του συνολικού βαθμού.

Η τελική εξέταση είναι υποχρεωτική για όλους τους φοιτητές. Μπορεί να γίνει γραπτή, προφορική η ηλεκτρονική εξέταση

Σε περίπτωση που οι φοιτητές έχουν παρουσιάσει εργασία και έχουν λάβει μέρος επιτυχώς στην πρόοδο, τότε η τελική εξέταση αποτελεί το 45% του τελικού βαθμού. Σε περίπτωση που έχουν παρουσιάσει μόνο εργασία, αποτελεί το 70%, και σε περίπτωση που έχουν μόνο το βαθμό του εργαστηρίου, τότε η τελική εξέταση αποτελεί το 80% του τελικού βαθμού.

Alberts B., Bray D., Hopkin K., Johnson A., Lewis J., Raff M., Roberts K., Walter P. Βασικές Αρχές Κυτταρικής Βιολογίας, BROKENHILLPUBLISHERSLTD

Loffler G.Βασικές Αρχές Βιοχημείας με Στοιχεία Παθοβιοχημείας ,BROKENHILLPUBLISHERSLTD, 2007.